مقاله بورس

دانلود مقاله بورس

بورس؛ کی ، کجا، چگونه ؟ …

می گویند در بلژیک قرن پانزدهم، مردی به نام «واندر بورس» خانه ای داشت، که صرافان و دلالان در مقابل خانه اش به داد و ستد پول و اوراق بهادار می پرداختند. بدین ترتیب، نام فعالیتی که بعدها، یعنی در سال ۱۴۶۰ میلادی، دارای تشکیلاتی شد و بازار متشکلی را شامل گشت، از اسم آن مرد بلژیکی ، گرفته شد. اما تاریخ اولین بورس بین المللی را تنها می‎توان تا اوایل قرن هفدهم عقب برد، یعنی زمان تاسیس سازمان بورس آمستردام، با اینحال آنچه ذهنیت تشکیل چنین سازمانی را به وجود آورد، خود، داستان دیگری دارد؛ تجار و بازرگانان راهی را می جستند تا در معاملات خود، با زیان کمتری مواجه شوند، بهترین راه حل نیز تقسیم زیان بود ! آنچه در سال ۱۵۵۳ میلادی رخ داد، ایجاد شرکتهای سهامی عام بود که در سال ۱۶۰۲ با تاسیس شرکت هند شرقی، شکل اصلی خود را پیدا نمود و بدین ترتیب اساس بازار سرمایه پایه گذاری شد.

بازار سرمایه، همزمان با انقلاب صنعتی در اروپا، مانند قارچ شروع به رشد نمود و به مرور، کشورهایی نظیر آلمان، انگلیس و سوییس را در برگرفت. هر کدام از کشورها نیز، به نوبه خود و به فراخور نیاز خویش، قوانین و مقرراتی را وضع کردند تا از تقلب و حق کشی و … جلوگیری کنند.

 –

مفهوم بورس:

 با آنچه گفته شد می‎توان گفت: بورس به مکانی گفته می‎شود که در آنجا پاره ای از کالاها و اوراق بهادار قیمت گذاری می‎شوند و سپس بر روی آن کالاها و اوراق بهادار معامله انجام می‎گیرد.

–

پیشینه بورس در ایران:

اندیشه اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ باز می گردد. در این سال دو کارشناس هلندی و بلژیکی فقط به منظور بررسی امکانات قانونی تشکیل سازمان بورس در ایران و احیاناً ایجاد آن، به ایران سفر کردند. در همان سالها بانک ملی نیز به عنوان تنها متصدی امور بانکی در کشور، مطالعات مشابهی را در دستور کار داشت. اما جنگ جهانی دوم، فرصت ادامه فعالیت را به هیچ یک از محققین نداد. از سرگیری مطالعات در این زمینه نیز به فرصت مناسبتری نیاز داشت و آرامش نسبی بعد از کودتای بیست و هشت مرداد ۱۳۳۲ زمان مساعدی بود برای اتاق بازرگانی، اتاق صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی تا چند سالی را به بررسی پیرامون این بازار و شرایط ایران برای تشکیل آن بپردازند. در سال ۱۳۳۳ به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ماموریت داده شد که به تشکیل بورس اوراق بهادار اقدام کنند این اقدام هم به نتیجه نرسید.

در سال ۱۳۴۵ قانون تاسیس بورس اوراق بهادار به تصویب مجلس رسید و بانک مرکزی موظف شد که آیین نامه های اجرائی قانون مزبور را تنظیم و به تاسیس بورس اقدام کند. فعالیت بورس اوراق بهادار تهران عملاً از بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز شد. بانک صنعت و معدن و نفت پارس سهام خود را در بورس تهران عرضه کردند. در سال ۱۳۴۷ در مجموع، ۶ شرکت با ۶/۲ میلیارد ریال سرمایه به بورس تهران راه یافتند. در سال های بعد با اجرای برنامه گسترش مالکیت سهام واحدهای تولیدی که بر اساس آن واحدهای خصوصی و دولتی مکلف بودند به ترتیب ۴۹ و ۹۹ درصد سهام خود را به مردم عرضه کنند و نیز با برقراری معافیت های مالیاتی برای شرکت های پذیرفته شده در بورس فعالیت های بورس توسعه یافت به طوری که تا سال ۱۳۵۷ تعداد ۱۰۵ شرکت جمعاً با ۹/۲۲۹ میلیارد ریال سرمایه به عضویت بورس درآمدند. در سال ۱۳۵۸ به علت ملی شدن بانک ها و شرکت های بیمه و حذف نام بانک ها و شرکت های بیمه عضو بورس از فهرست نرخهای بورس تهران؛ هم چنین به علت تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران و حذف نام شرکتهای مشمول این قانون از فهرست نرخهای بورس تهران- قیمت سهام به شدت پایین آمد و رکود بورس آغاز شد که تا سال ۱۳۶۸ ادامه داشت.

از سال ۱۳۶۸ بورس تهران دوباره فعال شد علت این بود که برنامه اول توسعه اقتصادی- اجتماعی تصویب شد و واگذاری سهام کارخانه ها به مردم به منظور اصلاح ساختار اقتصادی کشور مورد تایید مسئولان قرار گرفت.

درسالهای ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ فعالیت  بورس هم به لحاظ تعداد سهم های مورد معامله و هم به لحاظ حجم ریالی معاملات پررونق بود . قیمت سهام ، به دلیل وجود تقاضای زیاد ، به سرعت افزایش یافت. اما در سال ۱۳۷۱ بازار سرمایه در کشور دستخوش بحران شد و بازار بورس سال سختی را گذراند و حجم معاملات کاهش یافت. سالهای ۱۳۷۲ و ۱۳۷۳ برای بازار بورس سالهای نسبتاً خوبی بود. تعداد سهام معامله شده و حجم ریالی معاملات افزایش یافت. در سالهای ۱۳۷۴ و ۱۳۷۵ فعالیت بازار بورس اوراق بهادار تهران اوج گرفت به طوری که، به لحاظ افزایش شاخص قیمت سهام، بورس تهران در میان کشورهای عضو فدراسیون بورسهای جهان مقام دوم را کسب کرد. اما در بررسیهای بعدی معلوم شد که متأسفانه این افزایش بی منطق و ساختگی بوده است. مردمی که فاقد هر نوع آگاهی از مسایل مالی به امید رسیدن به سود باد آورده به بورس تهران هجوم آوردند و مثلاً سهمی را که وعده ۲۵۰۰ ریال سود سالانه داده بود به مبلغ ۴۰۰۰۰ ریال                                          خریدند.

جالب آن بود که تمام این سود هم صرف ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه و مالیات شد و پولی عاید سهامدار نکرد. و بالاخره وقتی از اواخر سال ۱۳۷۵ فعالیت بازار بورس تهران از رونق افتاد همین سهم به ۲۵۰۰ ریال معامله شد و دارنده خود را به شدت متضرر کرد (هر ۴۰۰۰۰ ریال سرمایه او شده بود ۷۵۰۰ ریال، یعنی نزدیک به ۲۰ درصد اصل سرمایه او باقی مانده و بیش از ۸۰ درصد سرمایه او از بین رفته بود.)

۲۰ ماه شاخص کل قیمت سهام روند نزولی داشت تا بالاخره از اوایل سال ۱۳۷۷ به تدریج شاخص کل قیمت سهام روند صعودی پیدا کرد و دوران رونق بورس آغاز شد و هم چنان ادامه دارد. مهمترین عوامل تشکیل دهنده رونق عبارتند از : ارائه دقیق آمار و اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده، نرخ گذاری درست سهام پس از برگزاری مجمع عمومی و تقسیم سود، شفافیت هر چه بیشتر اطلاعات و ماشینی کردن سیستم اطلاع رسانی، برخورد با شرکتهای خاطی و تدوین آیین نامه انضباطی برای عملکرد کارگزاران، که عموماً پس از تغییر هیات مدیره بورس صورت گرفت. ایجاد بورس کالا (مانند بورس فلزات و …) هم چنین جلب اعتماد مردم و بالا بردن فرهنگ بورس در جامعه، بهسازی ساختار بورس و تجدیدنظر در قوانین بورس و به روز درآوردن آنها که به کمک آنها می‎توان حجم و اندازه کوچک بورس تهران را متناسب و مطلوب کرد.

در اینجا بی انصافی است اگر ذکری از ابوالقاسم خردجو، ریاست وقت بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران نکنیم، هر چه باشد، بورس فعلی به او مدیون است. او را می‎توان از بنیانگذاران این سازمان به حساب آورد. وی با تاسیس سازمان بورس تا سال ۱۳۵۷ به عنوان رئیس هیئت مدیره و عضو شورای بورس فعالیت کرد. اما این تلاشها برای یک هدف صورت گرفت: تجهیز پس اندازهای خصوصی و تخصیص آن به سرمایه گذاری صنعتی و تولیدی.

–

فهرست مطالب

بورس کی کجا چگونه؟ ۱
مفهوم بورس ۲
پیشینه بورس در ایران ۲
بورس تهران از ابتدا تا امروز ۵
بورس اوراق بهادار و تشکیلات سازمانی اش ۸
بورس را به چه می شناسند ۱۰
انواع بورس ۱۳
وظایف بورس ۱۴
مزایای بورس ۱۶
جاذبه های بورس اوراق بهادار برای مردم ۱۷
جاذبه های بورس اوراق بهادار برای شرکت ها ۱۹
بورس اوراق بهادار و اقتصاد کلان ۲۰
روش تشکیل سبد سهام و مدیریت آن ۲۲
انتخاب صنایع برتر ۲۴
تعیین درصد مربوط به هر صنعت در سبد ۲۵
انتخاب سهام برتر در هر صنعت ۲۵
اصولاً خوبست چند سهم در سبد داشته باشیم ۲۶
انواع سهام ۲۷
ارزش سهام ۲۸
زمان خرید و فروش سهام ۲۹
شرایط و ضوابط پذیرش سهام در بورس اوراق بهادار ۳۰
ماده ۲- ضوابط پذیرش سهام شرکت ها در تابلو دوم تالار اصلی ۳۱
ماده ۳- ضوابط ارتقای سهام شرکت ها از تابلوی دوم به تابلوی اول تالار اصلی ۳۳
ماده ۴- ضوابط پذیرش سهام شرکت ها در تالار فرعی ۳۴
بورس ما و مشکلات آن ۳۷
روند شاخص در دهه ۸۰ ۴۰
نارساییهای سیستم کنونی معاملات سهام ۴۲
راز بقا در بورس تهران ۴۴
منابع ۴۶